Biodro

Staw biodrowy znajduje się w obręczy kończyny dolnej, w obrębie miednicy, łączy kończynę dolną z miednicą i tułowiem. W panewce stawu biodrowego składającej się z kości biodrowej, łonowej i kulszowej, pracuje głowa kości udowej. Biodro jest podporą ciała a jego prawidłowa funkcja pozwala na podstawową aktywność – lokomocję.

Jest to staw kulisty o szerokim trójpłaszczyznowym zakresie ruchomości, ale także znaczącej funkcji podporowej. Kostna konfiguracja stawu oraz skomplikowany mechanizm tkanek miękkich – więzadeł, torebki stawowej, mięśni – pozwala na efektywną pracę stawu biodrowego przy przeciwstawnych rolach – ruchomości i stabilności.

Właściwy staw biodrowy składa się z tzw. przedziału centralnego i obwodowego.
Przedział centralny to panewka zawierająca księżycowatą powierzchnię stawową, więzadło głowy kości udowej, obrąbek stawowy okalający panewkę niejako „uszczelka” oraz głowa kości udowej pokrytą powierzchnią stawową. Podczas ruchów kończyny powierzchnie stawowe ślizgają się względem siebie, a chrząstka, z której są zbudowane, chroni kości i amortyzuje ruchy. Obrąbek stawowy działa jako stabilizator, uszczelnia staw biodrowy, zapewnia optymalne rozprowadzenie płynu stawowego oraz poprawia przenoszenie obciążeń między powierzchniami stawowymi głowy kości udowej i panewki.
Przedział obwodowy to część szyjki kości udowej niepokryta powierzchnią stawową, jednak zawarta w obrębie torebki tego stawu.

Więzadła stawu biodrowego są ściśle związane z torebką stawową i działają na zasadzie śruby aby centrować głowę w panewce i jak najbardziej stabilizować staw biodrowy kiedy przenosi największe obciążenia.

Krętarz większy i trzon kości udowej są miejscem przyczepu ścięgien mięśni posturalnych i stabilizujących miednicę – mięśni pośladkowych. Krótkie mięśnie okolicy stawu biodrowego zbiorczo i potocznie określane jako „rotatory” odpowiadają m.in. za stabilizację głowy kości udowej w panewce. Mięśnie przedziału przedniego, przyśrodkowego i tylnego uda odpowiadają za ruchomość kończyny dolnej.

Współdziałanie ww. struktur zapewnia integralność stawu biodrowego, jego prawidłową funkcję oraz efektywną lokomocję.

W aktywnej populacji dolegliwości stawu biodrowego pojawiają się nagle (urazy) lub stopniowo narastają.
Dolegliwości stawu biodrowego, które są wynikiem urazu wymagają zwykle pilnej konsultacji lekarskiej. Najczęściej to uszkodzenia tkanki kostnej, czyli złamania, lub uszkodzenia tkanek miękkich: obrąbka, mięśni, rzadziej bardzo poważne zwichnięcia stawu biodrowego.
Przewlekłe dolegliwości to zazwyczaj przesłanka do dokładnej diagnostyki. Przewlekłe dolegliwości bólowe potencjalnie są wynikiem nieprawidłowej morfologii kostnej (budowy) stawu biodrowego, jak na przykład dysplazja stawu biodrowego lub zespół konfliktu udowo-panewkowego. W przypadku wieloletnich dolegliwości stawu biodrowego, szczególnie z wywiadem wcześniejszych chorób stawu biodrowego, prawdopodobne będzie rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej – zniszczenia powierzchni stawowych, deformacji stawu i zmian wytwórczych (osteofitów). Ból może być także związany z przeciążeniami mięśni i ich przyczepów.

Ze względu na głębokie położenie stawu biodrowego, precyzyjna diagnostyka w przypadku braku choroby zwyrodnieniowej jest utrudniona. Usystematyzowana warstwowa koncepcja stawu biodrowego ułatwia identyfikację patologii w obrębie warstw; I – kostnej, II – statycznych tkanek, III – mięśni, IV – neuromechanicznej.

Badania RTG są pierwszą i podstawową formą diagnostyki obrazowej stawów biodrowych. Dają bardzo wiele informacji nt. kostnej konfiguracji stawu biodrowego oraz pozwalają na ustalenie wstępnej diagnozy. W zależności od podejrzewanej patologii, diagnostykę można rozszerzyć o badania rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej, czy też badanie ultrasonograficzne.

Patologie okolicy stawu biodrowego:

  • Uszkodzenie obrąbka stawowego
  • Zespół konfliktu udowo-panewkowego
  • Dysplazja stawu biodrowego
  • Konflikt podkolcowy
  • Konflikt kulszwowo-udowy
  • Zespół mięśnia gruszkowatego
  • Uszkodzenie mięśnia pośladkowego średniego
  • Zapalenie kaletki krętarza większego
  • Uszkodzenie mięśni grupy kulszowo-goleniowej
  • Biodro strzelające wewnętrzne/ zewnętrzne
  • Pubalgia sportowa
  • Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego
  • Złamanie okolicy stawu biodrowego
  • Jałowa martwica głowy kości udowej
  • Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej
  • Choroba Perthesa
  • Przemijające zapalenie stawu biodrowego
  • Przemijająca osteoporoza stawu biodrowego

W MIRAI obszarem biodra zajmują się:
W kategorii powyżej 50 r.ż.:
Patryk Ulicki – opracowanie materiału na stronie
Bartosz Dominik
Karol Kosterna
Jacek Kowalczewski
Dariusz Grzelecki

W kategorii poniżej 50 r.ż.:
Patryk Ulicki – opracowanie materiału na stronie
Michał Drwięga

Zapraszamy!

Konflikt panewkowo-udowy – co mnie kłuje?

mgr Jakub Tymiński
Zespół trzaskającego biodra – (ang. snapping hip syndrome – SHS)

mgr Piotr Wojdyga