Kręgosłup

Kręgosłup to osiowa kolumna, która posiada 33-34 kręgi (7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych, 5 kręgów krzyżowych, 4-5 kręgów guzicznych). Największe są kręgi lędźwiowe. Kręgi krzyżowe i guziczne są ze sobą zrośnięte, tworząc odpowiednio kość krzyżową i kość guziczną. Kręgi różnią się od siebie pod względem budowy, co wynika z funkcji, jaką pełnią. Dla przykładu: pierwszy kręg szyjny, nazywany też dźwigaczem (Atlas) – ze względu na to, że unosi na sobie całą czaszkę – ma kompletnie inną budowę niż drugi kręg szyjny – obrotnik (Axis), który umożliwia ruchy skrętne w odcinku szyjnym.

Fot.1 Kręgosłup Autor Nieznany licencja CC BY-SA-NC

Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, które pełnią funkcję amortyzacyjną oraz umożliwiają poruszanie się kręgów względem siebie. Krążek międzykręgowy składa się z jądra miażdżystego oraz pierścienia włóknistego. Dodatkowo kręgosłup wzmocniony jest więzadłami, które przebiegają zarówno wzdłuż całego kręgosłupa, jak i pomiędzy kręgami.
Niestety, w obecnych czasach spędzamy za dużo czasu w pozycji siedzącej oraz nie dbamy o ergonomię i higienę pracy, co może powodować dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa i tkanek, które go otaczają. W MIRAI skutecznie leczymy:

Dyskopatia

Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa krążków międzykręgowych. Można wyróżnić trzy stopnie uszkodzenia krążka:

• Protruzja: uwypuklenie się krążka międzykręgowego w kierunku kanału kręgowego
• Ekstruzja: pierścień włóknisty krążka ulega przerwaniu
• Sekwestracja: oderwanie się części jądra miażdżystego i przesunięcie się tej części poza granicę krążka

Epidemiologia: dyskopatia najczęściej występuje w odcinku lędźwiowym. Częstość występowania dyskopatii rośnie wraz z wiekiem, chociaż coraz częściej dotyczy także młodych osób. W głównej mierze wynika to z siedzącego trybu życia oraz braku aktywności fizycznej. Do innych czynników ryzyka wystąpienia dyskopatii można zaliczyć: ciężką pracę fizyczną, przeciążanie kręgosłupa, otyłość, palenie papierosów oraz czynniki genetyczne.

Objawy dyskopatii: ból w okolicy kręgosłupa, który może promieniować do nogi. Często można zaobserwować drętwienie, mrowienie, czy wzmożone napięcie mięśniowe mięśni przykręgosłupowych. Objawy zależne są od rozległości uszkodzenia krążka międzykręgowego.

Diagnostyka: w celu zdiagnozowania choroby, oprócz szczegółowego wywiadu oraz badania klinicznego z uwzględnieniem badania neurologicznego, lekarz zaleca Pacjentowi wykonanie rezonansu magnetycznego (MR), który uwidacznia zmiany strukturalne w krążkach międzykręgowych oraz pozostałych elementach budujących kręgosłup. Dodatkowo w MIRAI Warszawa Wola wykonujemy szczegółową analizę funkcjonalną kręgosłupa w ruchu. Zestawienie ze sobą dolegliwości Pacjenta, struktury jego kręgosłupa oraz jego możliwości funkcjonalnych, pozwala nakreślić skuteczną ścieżkę leczenia.

Leczenie dyskopatii: leczenie rozpoczyna się najczęściej od postępowania zachowawczego, w którym najważniejszą rolę odgrywa fizjoterapia. Istotne jest dobranie odpowiednich ćwiczeń dla Pacjenta, zastosowanie terapii manualnej oraz uzupełninie procesu o zabiegi z zakresu fizykoterapii. Niezbędnym elementem leczenia jest edukacja Pacjenta, w zakresie sposobów radzenia sobie z bólem na co dzień oraz w jaki sposób zmniejszać ryzyko jego ponownego pojawienia się. Kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych efektów, bądź występują niepokojące ubytki neurologiczne – konieczne może się okazać wykonanie zabiegu operacyjnego, choć jest to bardzo rzadka sytuacja.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa (spondyloza, spondyloartroza)

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa to przewlekłe, postępujące i niezapalne schorzenie. Zmiany powstają na krawędziach trzonów, stawach międzykręgowych oraz w krążkach międzykręgowych. W wyniku tych zmian dochodzi do powolnego zwężania się kanału kręgowego. Warto zaznaczyć, że nieleczone zmiany zwyrodnieniowe mogą prowadzić do bardzo poważnych schorzeń, do których zaliczamy mielopatię – ucisk na rdzeń kręgowy.

Epidemiologia: częstotliwość występowania choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa rośnie wraz z wiekiem. Czasami występuje też u osób młodszych, u których można zauważyć takie czynniki predysponujące, jak: przebyte urazy kręgosłupa, przeciążanie kręgosłupa (np. w sporcie zawodowym lub podczas pracy fizycznej), otyłość oraz predyspozycje genetyczne.

Objawy choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa: ból, ograniczenie ruchomości w stawach kręgosłupa. Często można zauważyć zanik mięśni przykręgosłupowych, tkliwość palpacyjną, zmiany strukturalne (osteofity – wyrośla kostne zlokalizowane na przednich i tylnych krawędziach trzonów kręgów). Przy dużych zmianach zwyrodnieniowych uciskających struktury nerwowe mogą wystąpić objawy neurologiczne (zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia chodu, zaburzenia jelit lub zaburzenia zwieracza pęcherza/odbytu).

Diagnostyka: nieodłącznym elementem badania Pacjenta jest wywiad oraz badanie kliniczne wraz z badaniem neurologicznym. Oprócz tego do zdiagnozowania zmian zwyrodnieniowych potrzebne jest wykonanie RTG. Czasami lekarz może zlecić wykonanie MR, aby wykluczyć inne schorzenia, bądź dokładniej ocenić struktury kręgosłupa.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa: podczas leczenia zachowawczego najważniejsza jest kinezyterapia. Ćwiczenia powinny być dobierane indywidualnie do Pacjenta, w zależności w jakim stanie się znajduje. Dodatkowo stosuje się terapię manualną oraz fizykoterapię. Czasami przy dużych zmianach zwyrodnieniowych konieczne może się okazać wykonanie zabiegu chirurgicznego.

Radikulopatia

Radikulopatia to schorzenie, które obejmuje podrażnienie nerwów rdzeniowych, korzeni tych nerwów lub jedno i drugie. Najczęściej powstaje w wyniku spondylozy lub dyskopatii.

Epidemiologia: jej częstotliwość występowania rośnie z wiekiem, nieco częściej u mężczyzn niż u kobiet. Radikulopatia szyjna jest rzadziej spotykana niż lędźwiowa.

Objawy: ból ostry, promieniujący na przebiegu nerwu do barku, ramienia czy ręki w przypadku radikulopatii szyjnej – rwa ramienna) lub do pośladka, uda, łydki czy stopy (w przypadku radikulopatii lędźwiowej – rwa kulszowa), zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej

Diagnostyka: do diagnostyki wykorzystuje się MR lub TK oraz wnikliwy wywiad z Pacjentem. Niezbędne jest także badanie przedmiotowe, które ocenia siłę mięśni, czucie powierzchowne oraz odruchy neurologiczne.

Leczenie: leczenie radikulopatii ma za zadanie na początku „wyciszyć” podrażniony nerw. W tym celu stosuje się odpowiednio dobrane ćwiczenia, terapię manualną (mobilizacje, trakcje,neuromobilizacje, pracę na tkankach miękkich), fizykoterapię (elektroterapia, ultradźwięki, laseroterapia), kinesiotaping oraz edukację Pacjenta. W fazie ostrej często wspomaga się Pacjenta lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Leczenie operacyjne rozważa się, kiedy leczenie zachowawcze stosowane przez dłuższy czas, nie przynosi pożądanych efektów bądź kiedy pojawiają skrajnie duże uszkodzenia.

Choroba Scheuermanna (młodzieńcza kifoza)

W skutek choroby Scheuermanna kręgi ulegają deformacji, przybierając kształt klina. Powoduje to powstanie zmian w kształcie krzywizn kręgosłupa. Następuje pogłębienie kifozy piersiowej oraz wystąpienie sztywności w piersiowym odcinku kręgosłupa.

Epidemiologia: najczęściej dotyczy chłopców w wieku dorastania, ale czasami występuje także u młodych dziewcząt w wieku 11-18 lat. Pierwsze objawy można zauważyć w wieku dojrzewania, choć odnotowywano już przypadki choroby rozpoczynające się w wieku 9 lat. Literatura podaje, że na to schorzenie choruje 0,5-8% populacji. Jeśli chodzi o przyczyny powstawania choroby, to nie są one do końca poznane, ale uważa się, że największy wpływ mają czynniki genetyczne.

Objawy choroby Scheuermanna: ból pleców, postawa „zmęczeniowa” – plecy zaokrąglone, barki i głowa wysunięta do przodu, skośne ułożenie łopatek, kompensacyjna hiperlordoza lędźwiowa i szyjna, wysunięty do przodu brzuch, przodopochylenie miednicy, klatka piersiowa kurza/lejkowata, boczne skrzywienie kręgosłupa, sztywność kręgosłupa (zwłaszcza w odcinku piersiowym), zaburzenia układu krążeniowo – oddechowego, zaburzenia układu nerwowego (osłabienie kończyn dolnych, bóle korzeniowe).

Diagnostyka: do diagnostyki wykorzystuje się wywiad, badanie kliniczne oraz RTG, gdzie dokładnie ocenia się struktury kręgosłupa. Dodatkowo wykorzystuje się test Rissera (który ocenia dojrzałość kostną organizmu) testy kliniczne, pomiary goniometryczne oraz badanie spirometryczne. Diagnostykę można uzupełnić także o MR i badanie scyntygrafii kości.

Leczenie choroby Sheuermanna: we wczesnych etapach choroby, jeśli to tylko możliwe, stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na ćwiczeniach korygujących postawę ciała, gorsetowaniu (przy większych zmianach), fizykoterapii oraz edukacji Pacjenta. Leczenie operacyjne stosuje się bardzo rzadko, kiedy zniekształcenie jest na tyle duże, że daje uciążliwe i ograniczające życie codzienne objawy.
Choroba Scheuermanna nieleczona lub późno zdiagnozowana, może spowodować wystąpienie wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa i klatki piersiowej.

Złamanie zmęczeniowe kręgu

W przeciwieństwie do normalnych złamań, które powstają w wyniku urazu – złamanie zmęczeniowe powstaje na skutek sumowania się mikrouszkodzeń w kości. W takim złamaniu kość jest poddawana dużym obciążęniom przez długi czas, a tkanka nie nadąża się przebudowywać.

Epidemiologia: złamania zmęczeniowe występują najczęściej u zawodowych sportowców oraz żołnierzy. Dodatkowym czynnikiem ryzyka wystąpienia jest zaburzenie w osi kończyn, zaburzenia metaboliczne, osteoporoza, osteopenia, brak prawidłowej diety, zaburzenia ukrwienia, płeć żeńska. Jeśli chodzi o dyscypliny sportowe, to najbardziej narażeni są sportowcy w takich dyscyplinach jak: gimnastyka, balet, siatkówka, skoki do wody, piłka nożna, krykiet.

Objawy zmęczeniowego złamania kręgu: ból niespowodowany żadnym urazem, tkliwość, lekkie ocieplenie i obrzęk w miejscu złamania. Ból najczęściej pojawiający się pod koniec treningu lub po jego zakończeniu. Przez to, że dolegliwości nie są tak duże, Pacjenci często zgłaszają się po kilku tygodniach. Z czasem dochodzi do powolnego narastania dolegliwości bólowych.

Diagnostyka: Do oceny wykorzystuje się MR, które jest najdokładniejszym badaniem. W RTG zmiany mogą nie być widoczne przez 2 -8 tygodni od wystąpienia dolegliwości. Warto na początku wykonać USG, ponieważ jest to tańsze badanie, w którym też można zauważyć cechy zmian przeciążeniowych danej okolicy. Oczywiście oprócz badań obrazowych, ortopeda przeprowadza z Pacjentem wnikliwy wywiad oraz badanie kliniczne. Najczęściej można zaobserwować, że kilka tygodni wcześniej Pacjent rozpoczął mocniejsze treningi.

Leczenie zmęczeniowego złamania kręgu: Pacjentowi poleca się przerwę w aktywności fizycznej na około 8 tygodni, ale dozwolony jest wysiłek, który nie obciąży nadmiernie złamanej okolicy. Zaleca się wykonywanie zabiegów z zakresu fizykoterapii (pole magnetyczne, okłady chłodzące). Leczenie chirurgiczne wykonuje się, gdy nie ma zrostu kostnego bądź zrost kostny jest opóźniony lub kiedy dojdzie do złamania całkowitego.

Zapraszamy!