Codzienna aktywność fizyczna wywołuje ciągle zmieniające się napinanie różnego rodzaju tkanek, w tym układu nerwowego, którego podstawową funkcją jest przewodzenie impulsów nerwowych. Każdy ruch w ciele człowieka wpływa na zmianę długości, objętości i naprężenia nie tylko mięśni, więzadeł, powięzi czy naczyń krwionośnych, ale również właśnie samego układu nerwowego. Struktury nerwowe, jak każde inne struktury naszego organizmu, muszą adaptować się do ruchów naszego ciała, zarówno podczas najprostszych czynności dnia codziennego, takich jak siedzenie, schylanie się, mycie zębów, jak również w trakcie tych bardziej złożonych i skomplikowanych, jak np. jazda na rowerze, gra w tenisa, taniec, czy ćwiczenia na siłowni. Prostym przykładem może być ruch prostowania stawu łokciowego podczas którego nerw pośrodkowy i promieniowy będą wydłużone i napięte, a po przeciwnej stronie stawu nerw łokciowy zostaje skrócony. Jeśli dojdzie do zaburzenia ruchomości struktur nerwowych lub tkanek otaczających, układ nerwowy sam może stać się źródłem objawów. Przyczyn wystąpienia problemów może być wiele, jak np. osteofit, przepuklina krążka międzykręgowego, wzmożone napięcie mięśniowe, czy też różnego rodzaju urazy i kontuzje.
Co wtedy? Jakie czynniki i objawy mogą wskazywać na występowanie zaburzeń w prawidłowej ruchomości struktur nerwowych?
Czynnikami predysponującymi mogą być przyjmowane i utrzymywane pozycje w trakcie pracy, dawny uraz lub brak trwałej poprawy po terapii mięśni i stawów. Ponadto objawy takie, jak: ból, mrowienie, drętwienie, palenie, kłucie, obniżone albo nadmierne odczuwanie bodźców, czy też ich lokalizacja w obszarach „predysponowanych”, jak np. głęboko w pośladku, okolicy kanału nadgarstka, czy też głowy kości strzałkowej – również może być wskazówką dla osoby badającej Pacjenta. Warto zwrócić uwagę na jednoczasowe występowanie objawów w dwóch pozornie odległych miejscach ciała (np. zaburzenia odcinka szyjnego kręgosłupa i „łokieć tenisisty”, czy też „zespół cieśni nadgarstka”). Zebranie tych wszystkich informacji może wskazywać na konieczność przeprowadzenia badania układu nerwowego.
Terapeuta może przetestować klinicznie układ nerwowy przeprowadzając badanie neurologiczne, testy neurodynamiczne oraz palpację nerwów. Badanie neurologiczne, czyli badanie siły mięśniowej, czucia i odruchów pozwala ocenić przewodnictwo nerwowe. Testy neurodynamiczne z kolei badają mechaniczną i fizjologiczną elastyczność układu nerwowego.
Przykładowe testy neurodynamiczne, które może wykonać fizjoterapeuta to np.:
– Test Slump (sprawdzający napięcie, ruchomość i podrażnienie układu nerwowego wraz z oponą twardą rdzenia kręgowego)
– Testy dla kończyny dolnej : SLR (Straight Leg Raise), PKB (Prone Knee Bend)
– Testy dla kończyny górnej: ULNT (Upper Limb Neurodynamic Test)
Jeśli podczas takich testów zostały wywołane objawy Pacjenta, są różnice pomiędzy lewą a prawą stroną i w zestawieniu z informacjami uzyskanymi podczas wywiadu i badania Pacjenta terapeuta uzna któryś z testów za istotny klinicznie, może okazać się konieczne zastosowanie technik neuromobilizacji wykonywanych przez fizjoterapeutę lub automobilizacji, które Pacjent wykonuje samodzielnie w domu (zgodnie z zaleceniami terapeuty).
Przykładowe automobilizacje
