Konflikt panewkowo-udowy - co mnie kłuje?

Konflikt panewkowo-udowy (ang. FAI – Femoroacetabular Impingement) jest schorzeniem stawu biodrowego. Polega on na przedwczesnym kontakcie panewki z bliższą częścią kości udowej. W wyniku tego nieprawidłowego kontaktu w dłuższej perspektywie mogą rozwinąć się zmiany zwyrodnieniowe i choroba zwyrodnieniowa stawów.

Istnieją trzy główne typy FAI:

  1. Typ krzywkowy (cam impingement) – w tym przypadku kość udowa nie ma prawidłowej formy i zamiast gładkiej powierzchni, jest nieprawidłowo wyprofilowana, co może powodować zetknięcie z panewką biodrową.
  2. Typ kleszczowy (pincer impingement) – w tym przypadku panewka biodrowa zakrywa zbyt dużą część kości udowej, co prowadzi do zetknięcia się kości i utrudnia swobodne ruchy stawu biodrowego.
  3. Typ mieszany – kiedy obie sytuacje (cam i pincer) występują jednocześnie (Chaudhry & Ayeni, 2014).

źródło grafiki: https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/femoroacetabular-impingement/

Uważa się, że te morfologie są dość powszechne (około 30% populacji ogólnej), również u osób bez występujących objawów ze strony stawu biodrowego, dlatego samo rozpoznanie zmian morfologicznych w badaniu obrazowym, np. w badaniu rentgenowskim, bez współwystępujących objawów klinicznych, nie wystarczy do rozpoznania konfliktu.

OBJAWY FAI

Podstawowe objawy zauważane przy konflikcie panewkowo-udowym to:

  • umiarkowany do znacznego ból biodra lub pachwiny związany z określonymi ruchami lub pozycjami,
  • ból zgłaszany w udzie, plecach lub pośladku,
  • sztywność stawu biodrowego,
  • ograniczony zakres ruchu bioder,
  • klikanie, blokowanie stawu,
  • zmniejszona zdolność do wykonywania czynności życia codziennego i uprawiania sportu (Griffin i in., 2016).

FAI może prowadzić do bólu w okolicy stawu biodrowego, ograniczenia zakresu ruchu, a w dłuższej perspektywie może przyczynić się do uszkodzenia chrząstki stawowej
i rozwinięcia się choroby zwyrodnieniowej stawów biodrowych.

PRZYCZYNY KONFLIKTU PANEWKOWO-UDOWEGO

FAI może występować u ludzi w różnym wieku i grupach populacyjnych, ale najczęściej diagnozuje się to schorzenie u młodych dorosłych, zwłaszcza aktywnych fizycznie osób. Osoby zaangażowane w intensywne treningi sportowe, szczególnie te wymagające dużego zakresu ruchu stawu biodrowego, takie jak sporty siłowe, taniec, koszykówka czy piłka nożna, mogą być bardziej podatne na rozwój FAI (Chaudhry & Ayeni, 2014).
FAI może mieć także pewne skłonności rodzinne, co sugeruje pewne dziedziczne elementy predyspozycji do tego schorzenia. Często zauważa się, że osoby z nieprawidłowym kształtem kości udowej lub panewki biodrowej są bardziej narażone na FAI.

DIAGNOSTYKA FAI

Szczegółowa diagnostyka składa się z kilku elementów:

  • wywiadu z Pacjentem – w wywiadzie lekarz/fizjoterapeuta dopyta m.in. o:
    • okoliczności wystąpienia objawów bólowych, jego umiejscowienie, charakter, nasilenie oraz związane z tym obawy,
    • inne urazy w przeszłości,
    • choroby przewlekłe/dziedziczne,
    • leki przyjmowane na stałe lub w ostatnim czasie,
    • cele leczenia oraz rehabilitacji.
  • badań obrazowych:
    • badanie rentgenowskie (RTG),
    • rezonans magnetyczny (MRI),
    • tomografia komputerowa (TK),
    • artrografia MRI/TK – badanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej wykonywane wraz z podaniem środka kontrastowego.

O doborze odpowiedniego badania obrazowego decyduje lekarz.

  • badania klinicznego – obejmuje takie elementy jak:
    • oglądanie oraz palpacja struktur kostnych, więzadłowych czy powłok skórnych,
    • badanie zakresów ruchu,
    • badanie siły mięśniowej,
    • ocena chodu,
    • wykonanie testów prowokacyjnych,
    • uzupełnienie kwestionariuszy.

KONFLIKT PANEWKOWO-UDOWY – METODY LECZENIA

Leczenie FAI może obejmować:

  • fizjoterapię, w tym terapię manualną, ćwiczenia chodu, ćw. wzmacniające oraz ćw. dynamiczne,
  • leczenie farmakologiczne,
  • interwencję chirurgiczną: artroskopię, w trakcie której może zostać wykonana:
    • acetabuloplastyka, czyli przycięcie i zmiana kształtu obręczy panewki,
    • femoroplastyka, to jest zmiana kształtu połączenia głowy i szyi kości udowej,
    • naprawa lub oczyszczenie obrąbka (Mansell i in., 2016).

Osoby z podejrzeniem FAI powinny skonsultować się z lekarzem ortopedą, który pomoże dokładnie ocenić stan kliniczny i wyznaczy optymalną ścieżkę terapeutyczną.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat biodra, poniżej znajdziesz film lekarza Michała Drwięgi – Ortopedy Traumatologa oraz Ordynatora naszego szpitala w Otwocku, który skutecznie zadba o Twoje biodra.

źródło:https://youtu.be/frCViS6v7GE?list=PLRIVhXrMRpJay94ZNJeYyXWTTf_1Zu5Ki&t=507

BIBLIOGRAFIA

Chaudhry, H., & Ayeni, O. R. (2014). The Etiology of Femoroacetabular Impingement: What We Know and What We Don’t. https://doi.org/10.1177/1941738114521576
Griffin, D. R., Dickenson, E. J., O’donnell, J., Agricola, R., Awan, T., Beck, M., & Clohisy, J. C. (2016). The Warwick Agreement on femoroacetabular impingement syndrome (FAI syndrome): an international consensus statement. Br J Sports Med, 9, 25. https://doi.org/10.1136/bjsports-2016-096743
Mansell, N. S., Rhon, D. I., Marchant, B. G., Slevin, J. M., & Meyer, J. L. (2016). Two-year outcomes after arthroscopic surgery compared to physical therapy for femoracetabular impingement: A protocol for a randomized clinical trial. BMC Musculoskeletal Disorders, 17(1), 1–9. https://doi.org/10.1186/S12891-016-0914-1/TABLES/1

mgr Jakub Tymiński

Zapraszam!