Zamrożony bark to adhezyjne zapalenie torebki stawowej, powodujące znaczne ograniczenie ruchomości barku i ból. Wyróżnia się takie typy jak: pierwotny, idiopatyczny oraz wtórny. Pierwsze dwa rozwijają się bez wcześniejszego urazu. Typ wtórny zapoczątkowany jest urazem stawu ramiennego.

Choroba ta częściej występuje u kobiet, niż u mężczyzn. Najczęściej dotyka osób w wieku 40-60 lat. Dotyczy ona około 2-5 % populacji ogólnej. Zauważono również częstsze występowanie u osób, które chorują na cukrzycę, tarczycę, nadnercza, hiperlipidemię, chorobę Parkinsona, chorobę sercowo-płucną lub przebyły udar mózgu. 20% Pacjentów, u których występuje zamrożony bark ma problem z drugim barkiem. Natomiast u 14 % zaobserwowano jednoczesne zachorowanie obu barków. U Pacjentów, u których podejrzewamy występowanie barku zamrożonego, bardzo ważne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu oraz badania klinicznego. Oprócz tego dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się USG (w celu potwierdzenia zapalenia) oraz RTG (w celu wykluczenia zmian zwyrodnieniowych).

Przebieg choroby charakteryzuje się fazowością. W procesie usprawniania Pacjenta z barkiem zamrożonym niezwykle ważna jest identyfikacja fazy, w której obecnie się znajduje. Determinuje to bowiem dobór metod terapeutycznych.

1. Faza zamrażania – trwa 10-36 tygodni, ból jest w tej fazie najbardziej nasilony, a ograniczenie ruchomości narasta.

Leczenie w tej fazie skupia się przede wszystkim na działaniu przeciwbólowym. Stosuje się farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną, zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Fizjoterapia skupia się na delikatnej terapii manualnej, mającej na celu odwrażliwienie bolesnej okolicy, a także fizykoterapii działającej przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Zabiegi stosowane w tej fazie to: elektrostymulacja TENS, zimnolecznictwo, ultradźwięki, laser wysokoenergetyczny, diatermia krótkofalowa. Terapia oraz ćwiczenia stosowane w tej fazie powinny być realizowane w zakresie bezbólowym. Nie powinno stosować się agresywnych technik mobilizacyjnych, ponieważ nasza uwaga skupia się na wyciszeniu dolegliwości bólowych oraz stanu zapalnego.

2. Faza zamrożenia – trwa 4-12 miesięcy, ból stopniowo ustępuje, ale utrzymuje się ograniczenie ruchomości stawu ramiennego

W fazie drugiej dodatkowo wdraża się ćwiczenia wzmacniające. Ćwiczenia powinny być nakierowane na aktywną pracę w dostępnym zakresie ruchu. Przed rozpoczęciem ćwiczeń dobrze zastosować zimny okład, w celu zmniejszenia bólu lub okład ciepły, w celu poprawy elastyczności tkanek. Rodzaj okładu dostosowuje się do aktualnego stanu Pacjenta oraz jego preferencji.

3. Faza rozmrażania – trwa 12-42 miesiące, minimalny ból, stopniowa poprawa w ruchomości

Jest to czas na wdrożenie intensywniejszej fizjoterapii nakierowanej przede wszystkim na odzyskanie pełnego, bezbolesnego zakresu ruchomości. W tym czasie skupiamy się także nad odzyskaniem prawidłowych wzorców ruchowych, po wielu miesiącach unieruchomienia. Ważne są ćwiczenia nakierowane na kontrolę motoryczną łopatki oraz stawu łopatkowo-ramiennego. Po uzyskaniu zakresu ruchu, siły oraz kontroli motorycznej, możliwy jest powrót do aktywności sportowych wymagających pracy kończyn górnych.

1. Cho C.,Bae K., Kim D., „Treatment Strategy for Frozen Shoulder”, Clin Orthop Surg. 2019 Sep; 11(3): 249–257. Published online 2019 Aug 12. doi: 10.4055/cios.2019.11.3.249.

2. Hui Bin Yvonne Chan, Pek Ying Pua, Choon Jak Jak, „Physical therapy in the management of frozen shoulder”, Singapore Med J. 2017 Dec; 58(12): 685–689, doi: 10.11622/smedj.2017107.

3. de la Serna D.,Navarro-Ledesma S.,Alayón F. et al, „A Comprehensive View of Frozen Shoulder: A Mystery Syndrome”, Front Med (Lausanne). 2021; 8: 663703. Published online 2021 May 11. doi: 10.3389/fmed.2021.663703.

4. Pandey V., Madi S., „Clinical Guidelines in the Management of Frozen Shoulder: An Update!”, Indian J Orthop. 2021 Apr; 55(2): 299–309. Published online 2021 Feb 1. doi: 10.1007/s43465-021- 00351-3.

Zapraszam!

mgr Krzysztof Piwowar