Staw barkowo – obojczykowy to niewielki staw znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie stawu ramiennego. Tworzy go wyrostek barkowy i koniec dalszy obojczyka. Od góry stabilizowany jest on przez więzadło barkowo – obojczykowe grzbietowe. Dodatkową stabilizacją tego stawu, a także stabilizacją obojczyka względem łopatki, są dwa więzadła kruczo – obojczykowe, rozpościerające się między końcem dalszym obojczyka, a wyrostkiem kruczym łopatki.

Choroby tego stawu, to choroba zwyrodnieniowa o charakterze np. przeciążeniowym lub pourazowym, jednak najczęściej spotykana i wymagająca leczenia jest pourazowa niestabilność i zwichnięcie stawu.

Niestabilność stawu barkowo – obojczykowego to choroba, do której dochodzi w wyniku urazu stawu w mechanizmie bezpośrednim, czyli w wyniku upadku na bark z przywiedzioną kończyną górną, np. podczas jazdy na nartach, grze w hokeja, sportach walki, rugby lub – mechanizmie pośrednim, czyli upadku na wyprostowaną kończynę. Efektem tego urazu jest podwichnięcie lub całkowite zwichnięcie stawu, które Pacjent obserwuje jako uniesienie końca dalszego obojczyka. Wynika ono z zerwania więzadeł kruczo – obojczykowych oraz barkowo – obojczykowego grzbietowego.

Objawy niestabilności stawu barkowo – obojczykowego

Typowym objawem urazu tego stawu jest miejscowy obrzęk i ból, który nasila się przy ucisku barku od góry. Często pojawia się tzw. „objaw klawisza”, czyli możliwość wciśnięcia końca dalszego obojczyka do dołu oraz jego odbicie do góry przy zmniejszeniu ucisku. Ruch odwiedzenia lub zgięcia w stawie ramiennym powyżej poziomu powoduje nasilenie bólu, a obciążenie kończyny po stronie urazu, powiększa widoczną deformację oraz zwiększa uniesienie obojczyka.

Diagnostyka

Podstawą do postawienia diagnozy jest wywiad przeprowadzony z Pacjentem oraz badanie kliniczne, na podstawie których lekarz lokalizuje miejsce urazu oraz wyklucza uszkodzenia w obrębie stawu ramiennego. Wykonując testy specyficzne stawia wstępne rozpoznanie, które następnie potwierdzane jest badaniem obrazowym.
Do tej pory standardem jest badanie RTG, które powinno być wykonane obustronnie dla porównania obu stawów.
Wyróżniamy VI typów uszkodzenia z których I i II nie wymaga leczenia operacyjnego, III – który może, ale nie musi być leczony operacyjnie oraz IV – VI – który jest bezpośrednim wskazaniem do leczenia zabiegowego.

Leczenie niestabilności stawu barkowo – obojczykowego

W przypadku uszkodzenia I – III typu leczeniem z wyboru jest leczenie zachowawcze. Polega na wstępnym unieruchomieniu kończyny w temblaku na czas 3 tygodni. Następnie rozpoczyna się rehabilitację z ograniczeniem ruchów przez 6 tygodni.
W przypadku uszkodzenia III typu u Pacjentów nie uprawiających sportu zwykle podejmuje się próbę leczenia zachowawczego. Jeśli mimo przeprowadzania rehabilitacji – po 3 miesiącach wciąż utrzymują się objawy, takie jak poczucie niestabilności i ból szczególnie w ruchach ponad głową – podejmuje się decyzję o leczeniu operacyjnym. Względnym wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu są Pacjenci aktywni sportowo i sportowcy.

IV – VI typ uszkodzenia oraz objawowa przewlekła niestabilność wymaga leczenia operacyjnego.
Najczęściej przeprowadzanym zabiegiem jest zabieg artroskopowy, wykonywany z kilku niewielkich nacięć oraz zazwyczaj z dwóch cięć długości ok. 1,5-2 cm nad obojczykiem oraz stawem barkowo-obojczykowym. Operacja polega na ustabilizowaniu i dociągnięciu obojczyka do wyrostka kruczego z pomocą taśm i dwóch „blaszek” tytanowych, zamocowanych od dołu wyrostka oraz od góry obojczyka oraz zszyciu i stabilizacji nicią lub taśmą stawu barkowo-obojczykowego. Zabezpiecza to dodatkowo ustawienie końca dalszego obojczyka w poziomie wyrostka barkowego.
Zabieg ten można również wykonać metodą na otwarto, wykorzystując cięcie długości około 6 – 8 cm w rzucie przedniej powierzchni stawu.
Zabieg trwa ok 90 minut.
Pooperacyjnie stosuje się unieruchomienie w temblaku na okres 3 tygodni. W tym czasie rozpoczyna się rehabilitację z ograniczeniem ruchów przez okres 6 tygodni. Powrót do pełnej aktywności sportowej trwa ok. 6 miesięcy.

W przypadku leczenia przewlekłej niestabilności stawu barkowego, czyli trwającej powyżej 3 tygodni od urazu, zalecane jest leczenie operacyjne uzupełnione o wzmocnienie z użyciem przeszczepu ścięgna pobranego od Pacjenta z np. okolicy stawu kolanowego, celem rekonstrukcji więzadeł kruczo – obojczykowych oraz więzadła barkowo – obojczykowego.

W MIRAI obszarem barku zajmują się:
Bartosz Dominik – opracowanie materiału na stronie
Michał Drwięga

Zapraszamy!