Co to jest paluch koślawy?
Paluch koślawy (łac. Halux Valgus), potocznie zwany haluksem, jest złożoną deformacją przodostopia, polegającą na nieodpowiednim ustawieniu palucha względem śródstopia. Może być przyczyną dolegliwości bólowych palucha podczas ruchu oraz w spoczynku, problemów z dobraniem obuwia, stanów zapalnych tkanki podskórnej i kaletki wynikających z podrażnienia okolicy tzw. buniona (najbardziej prominentnej „kostki”). Jeżeli proces deformowania palucha trwa odpowiednio długo, dochodzi do coraz bardziej złożonych zaburzeń przodostopia, tj. utrwalenia płaskostopia poprzecznego z towarzyszącą metatarsalgią (czyli bólem śródstopia), powstawaniem bolesnych modzeli i palców młotkowatkowatych lub szponiastych. Taka stopa nie pracuje fizjologicznie, a inne struktury stopy mogą ulegać przeciążeniom i wywoływać kaskadę dolegliwości w innych rejonach stopy i stawu skokowego.
Czy paluch koślawy dotyczy głównie kobiet, czy również może wystąpić u mężczyzn?
Choroba koślawości palucha dotyczy w zdecydowanej większości przypadków kobiet, ale zdarza się również paluch koślawy u mężczyzn. Obserwujemy występowanie tego schorzenia nawet u osób bardzo młodych w wieku nastoletnim (paluch koślawy u dzieci).
Jakie są przyczyny powstawania palucha koślawego/haluksa?
Nie poznano jak dotąd pewnej przyczyny haluksa (powstawania tego schorzenia), chociaż są stany, które predysponują do występowania popularnego haluksa jak np. wiotkość więzadłowa, niestabilność I-go promienia stopy, specyficzna budowa stawu. Przypuszcza się, że czynniki genetyczne odgrywają tutaj największą rolę. Najczęstszą przyczyną haluksa są choroby reumatyczne jako składowa tzw. stopy reumatoidalnej oraz w choroby o podłożu neurologicznym. Jak dotąd nie udowodniono, że obuwie z tzw. wąskimi noskami czy buty na obcasie to przyczyny palucha koślawego, lecz nie są one zalecane.
Jak przebiega diagnostyka palucha koślawego/haluksa i jakie są kluczowe badania wykorzystywane przez lekarza?
Diagnostyka palucha koślawego opiera się na badaniu klinicznym na wizycie lekarskiej oraz badaniach obrazowych. Kluczowym badaniem jest RTG stóp w obciążeniu – lekarz analizuje dokładnie kąty, które tworzą poszczególne kości stopy pomiędzy sobą (np. takie jak kąt HVA, IMA, DMAA, HVI) i dobiera odpowiednią do sytuacji Pacjenta technikę operacyjną leczenia haluksa. Jednocześnie korekcji palucha koślawego powinna towarzyszyć korekcja pozostałych składowych deformacji w obrębie przodostopia, jeżeli takowe występują.
Jak leczyć paluch koślawy?
Leczenie palucha koślawego w przypadkach łagodnych i mało syptomatycznych można rozpocząć od działań zachowawczych. Modyfikacja obuwia, indywidualnie dobierane wkładki, separatory, działania rehabilitacyjne, czy zabiegi z zakresu fizykoterapii – mogą okresowo pomagać Pacjentowi. W sytuacji zaawansowanej deformacji palca, która zazwyczaj jest bolesna, wymagana jest operacja palucha koślawego.
