Ostroga piętowa – co to jest?

Jedną z najczęstszych dysfunkcji w obrębie stopy, z jaką mamy do czynienia w gabinetach fizjoterapeutycznych, jest zespół bólowy jej podeszwowej części w okolicy kości piętowej. Potocznie taki stan jest określany jako „ostroga piętowa”. W rzeczywistości jest to zmiana o charakterze entezofitu, czyli zwapnienia na kości piętowej w okolicy przebiegu przyczepu rozcięgna podeszwowego oraz zginacza krótkiego palców. Objawia się bólem po stronie podeszwowej stopy w bezpośredniej okolicy pięty oraz po jej przyśrodkowej stronie. Pacjenci często opisują ból jako palący, ostry, kłujący. Za początek objawów ostrogi odpowiada stan zapalny rozcięgna podeszwowego oraz przyczepu mięśnia zginacza krótkiego palców spowodowany nawarstwiającymi się przeciążeniami, zaburzeniami biomechaniki w obrębie stopy lub stawu skokowego. To właśnie stan zapalny prowadzi do odkładania się blaszek wapniowych w tkance, które podrażniają i znacząco utrudniają normalne funkcjonowanie. Często problem zaczyna się bólem po porannym wstaniu z łóżka nazywanym bólem pierwszego kroku, który ustępuje wraz z rozchodzeniem obolałej kończyny. Często wraca pod wieczór po intensywnym dniu. Z czasem jego częstotliwość wzrasta i pojawia się przy staniu, chodzeniu, a w fazie ostrej – nawet podczas spoczynku. 

Zaawansowane stadium ostrogi piętowej.

Jakie są przyczyny powstania stanu zapalnego?

Dotychczasowy stan wiedzy nie podaje jednej konkretnej przyczyny, wskazując wieloczynnikowość schorzenia. Badając kompleksowo zagadnienie możemy wyróżnić wady w obrębie stopy, takie jak płaskostopie, deformacje w obrębie palców, zbyt mocne wysklepienie łuku podłużnego stopy,  ograniczona ruchomość w obrębie stawu skokowego, przebyte urazy, bądź wielokrotne skręcenia stawu skokowego. Na układ stopy oraz jej deformacje w przyszłości może wpływać źle dobrane, niewygodne obuwie, a także szczególnie u kobiet zbyt długie chodzenie i przebywanie w szpilkach.
Wśród kolejnych czynników wyróżniamy przeciążenia związane ze zbyt dużą masą ciała oraz zmiany napięciowe w obrębie taśm mięśniowo-powięziowych, wpływające na prawidłowość wzorca chodu i biegu. Często przyczyną może być też zbyt intensywny trening bez zadbania o relaksację i elastyczność mięśni w obrębie kończyn dolnych, czy zaburzenia prawidłowej postawy ciała, spowodowane dysbalansem mięśniowym, co może prowadzić do znacznych przeciążeń aparat ruchu.

Diagnostyka

Rozpoznanie „ostrogi piętowej” stwierdza się na podstawie wywiadu, a także badania palpacyjnego i testów wykonanych przez specjalistę, które w dalszej diagnostyce potwierdzają badania obrazowe. Podstawowym badaniem zalecanym przez ortopedę jest najczęściej zdjęcie RTG, uwidaczniające zmiany kostne, często charakterystyczny „haczyk” w obrębie podeszwowej części kości piętowej. Kolejnym badaniem jest badanie USG, uwidaczniające patologię w obrębie samej struktury rozcięgna, obecności płynu w stawie, czy stopień zaawansowania zmian. „Ostrogę” należy różnicować z zespołem napięcia mięśnia piszczelowego tylnego, czy też zespołem kanału stępu.

Leczenie „ostrogi piętowej”

Za najbardziej efektywne w procesie leczenia „ostrogi piętowej” uważa się zabiegi fizykoterapeutyczne, indywidualny dobór ćwiczeń fizycznych oraz terapię manualną.
Wśród zabiegów fizykalnych bardzo wysoką skutecznością charakteryzuje się użycie fali uderzeniowej. W celu zmniejszenia stanu zapalnego samego więzadła można zastosować laser, ultradźwięki, czy terapię endogennego ogrzewania tkanek, objawowo jako czynnik przeciwbólowy elektroterapię.
W przypadku nieskutecznego leczenia zachowawczego można zastosować również osocze bogato-płytkowe, co przyspiesza proces przebudowy i regeneracji.
W przeważającej części przypadków leczenie rehabilitacyjne daje bardzo dobre efekty, dzięki czemu leczenie inwazyjne nie jest konieczne.

mgr Bartłomiej Jaroszewski