Staw ramienny, inaczej bark – jest stawem kulistym, który charakteryzuje szeroki zakres ruchu zgięcia, wyprostu, odwiedzenia i przywiedzenia oraz rotacji. Tworzy go głowa kości ramiennej oraz panewka łopatki. Powierzchnia kontaktu tych dwóch kości zwiększona jest dodatkowo strukturą chrzęstno-więzadłową, czyli obrąbkiem stawowym, który odpowiada za stabilność stawu.
Kolejnym jego elementem jest stożek rotatorów. Jest to kompleks ścięgien czterech mięśni, które posiadając swoje przyczepy na głowie kości ramiennej i są one odpowiedzialne za prawidłowy ruch stawu. W skład ścięgien lokalizujących się bezpośrednio w stawie ramiennym należy zaliczyć również ścięgno głowy długiej bicepsa. Dodatkowo wszystkie te struktury otoczone są przestrzeniami nazywanymi kaletkami.
Budowa stawu ramiennego (anatomia barku)
Złożona budowa stawu ramiennego oraz jego duży zakres ruchomości są częstą przyczyną kontuzji, wynikających zarówno z przeciążenia, zwyrodnienia, jak i z pourazowych uszkodzeń struktur go tworzących. Ból barku możemy podzielić na ostry lub przewlekły, w zależności od jego czasu trwania oraz przyczyny, która go spowodowała. Tym samym ból ostry stawu ramiennego będzie skutkiem świeżo przebytego urazu lub toczącego się stanu zapalnego i wymagać będzie pilnej konsultacji z ortopedą od barku.
Ból przewlekły barku, zdecydowanie częstszy charakteryzuje się stopniowym pogorszeniem funkcji stawu, zmniejszeniem zakresu ruchu oraz nasileniem bólu w czasie snu.
Diagnostyka stawu barkowego
Najważniejsze w procesie diagnostycznym jest badanie kliniczne, w trakcie którego lekarz ortopeda określa zakres ruchu ramienia i stabilność stawu oraz wykonuje testy specjalistyczne, pomagające określić wydolność poszczególnych struktur kończyny górnej. Na podstawie wywiadu i badania ortopeda od barku podejmuje decyzję o przeprowadzeniu konkretnych badań dodatkowych, takich jak badanie RTG, USG, czy też badanie rezonansem magnetycznym (MR) lub badanie tomografii komputerowej (TK).
Leczenie urazów i uszkodzeń stawu ramiennego
W zależności od rodzaju i typu patologii możemy decydować o leczeniu zachowawczym lub operacyjnym. W leczeniu zachowawczym stawu barkowego kluczową rolę będzie odgrywać odpowiednio dobrana farmakoterapia oraz regularna rehabilitacja. Leczenie operacyjne barku przeważnie opiera się na wykonaniu zabiegów małoinwazyjnych, artroskopowych, które dają możliwość naprawy struktur stawu bez konieczności wykonania rozległych dojść operacyjnych.
Każda z wyżej wymienionych metod może być dodatkowo wspomagana leczeniem z użyciem preparatów pobudzających procesy regeneracyjne tkanek. Możliwe jest również leczenie ambulatoryjne z wykorzystaniem USG w celu przeprowadzenia drobnych zabiegów, szczególnie w przypadku częstej patologii jaką jest tworzenie się zwapnień w obrębie ścięgien stożka rotatorów.
W przypadku nasilających się zmian zwyrodnieniowych, dużej degeneracji powierzchni stawowych i struktur stawu oraz braku poprawy po długotrwałym leczeniu zachowawczym i operacyjnym małoinwazyjnym, wskazanym jest wykonanie endoprotezoplastyki. Jest to operacja barku polegająca na wymianie powierzchni stawowych, czego efektem jest poprawa zakresu ruchu, powrót funkcji stawu oraz zniesienie dolegliwości bólowych w obrębie stawu ramiennego.
Rehabilitacja barku
Rehabilitacja barku jest podstawą leczenia zachowawczego. Regularna współpraca z fizjoterapeutą pozwala zwiększyć zakres ruchu i siłę mięśniową, a to bezpośrednio przekłada się na poprawę funkcjonalność stawu. Niejednokrotnie jej dobre efekty zapewniają odroczenie lub w niektórych przypadkach – uniknięcie operacji barku.
Należy pamiętać, że rehabilitacja stawu barkowego jest nieodłącznym warunkiem powrotu funkcji stawu po przebytym leczeniu operacyjnym. Każdy Pacjent poddawany jest konsultacji z fizjoterapeutą, której efektem jest indywidualne dobranie terapii w zależności od choroby oraz oczekiwań Pacjenta.
W MIRAI obszarem ortopedii barku zajmują się:
Bartosz Dominik (ortopeda traumatolog – Warszawa Mokotów, Otwock) – opracowanie materiału na stronie
Michał Drwięga (ortopeda traumatolog – Warszawa Wola, Otwock)
Zapraszamy!